سیستم گلیمفاتیک: مغز پس از تمرین ذهنی می تواند مواد زائد خود را از بین ببرد
این یافته اشاره ای وسوسه انگیز به دست می دهد که افراد ممکن است بتوانند عمداً با تماشای محرک های بصری شدید مواد زائد را از مغز خود پاک کنند. لورا لوئیس در دانشگاه بوستون در ماساچوست.
آنها از 20 داوطلب خواستند که به صفحه ای در داخل اسکنر نگاه کنند که الگویی را نشان می دهد که باعث فعالیت بالای مغز می شود: صفحه شطرنجی مارپیچ سیاه و سفید سوسو زننده. صفحه نمایش هر 16 ثانیه برای حدود یک ساعت روشن و خاموش می شود، به جز در زمان استراحت کوتاه.
تحقیقات حیوانی نشان می دهد که این مایع مواد زائد تولید شده توسط سلول های مغز، از جمله ترکیبات مضری که ممکن است در بیماری آلزایمر و بیماری پارکینسون دخیل باشند، مانند بتا آمیلوئید و آلفا سینوکلئین را حذف می کند.
تا همین اواخر تصور می شد که این سیستم فقط در هنگام خواب فعال می شود، اما اکنون محققان مشاهده کرده اند که پس از تماشای الگوهای شطرنجی سوسو زننده روی صفحه نمایش، آن را در افراد تشدید می کند.
تصویر تشدید مغناطیسی از مغز یک بزرگسال، با مناطقی از مایع مغزی نخاعی که با رنگ آبی پوشانده شده است
تیم لوئیس از یک روش جدید برای اسکن مغز با استفاده از دستگاههای تصویربرداری تشدید مغناطیسی موجود استفاده کردند، که هر CSF تازه وارد شده در بطن چهارم مغز، حفرهای در پایه سر را برجسته میکند. مایعی که وارد این محفظه می شود از طریق سیستم گلیمفاتیک خارج می شود.
هنگامی که این الگو نشان داده شد، همانطور که انتظار می رفت باعث افزایش جریان خون به مراکز بینایی مغز شد. با کم شدن صفحه نمایش، جریان خون کاهش یافته و جریان CSF به مغز افزایش می یابد.
از زمان کشف سیستم گلیمفاتیک، تحقیقات زیادی با هدف درک اینکه چگونه افزایش جریان مایع می تواند به بهبود سلامت مغز کمک کند، انجام شده است، اما بسیاری از نحوه عملکرد این سیستم در افراد هنوز نامشخص است.
لوئیس میگوید: «ما اکنون بسیار علاقهمندیم که تأثیر این تغییرات در جریان مایعات و چگونگی تداخل آن با سلامت مغز را درک کنیم.
سیستم دفع مواد زائد مغز شامل پمپاژ مایع مغزی نخاعی (CSF) به مغز و خروج آن از طریق شبکه ای از لوله های ظریف به نام سیستم گلیمفاتیک است که تنها در سال 2012 کشف شد.
“سیستم دفع مواد زائد” مغز می تواند پس از فعالیت شدید عصبی شروع به کار کند – و ممکن است این فرآیند به طور عمدی فعال شود.
استفانی دی ویلیامز (CC-BY 4.0)
این هنوز یک سوال باز است که آیا مایع مستقیماً به بافت مغز می رود یا به داخل بطن تخلیه می شود. اما ما واقعاً فکر میکنیم که روی مایعات بقیه مغز تأثیر میگذارد.» یکی از اعضای تیم میگوید. استفانی ویلیامزهمچنین در دانشگاه بوستون
تکنیک اسکن مغز نمی تواند مشخص کند که آیا مایع از طریق رگ های گلیمفاتیک خارج می شود یا اینکه آیا کاهش مواد زائد در مغز وجود دارد. روزاریو دی ناتاله میگوید: اینها سؤالاتی هستند که باید در ادامه به آنها پرداخته شود. “دری جدید باز می کند.”
می گوید: «تعجب واقعی این بود که آن را در افراد بیدار پیدا کردند ادواردو روزاریو د ناتاله در دانشگاه اکستر در انگلستان، که در این کار دخالتی نداشت.